“Толибон” қотилликда айбланган шахсни омма олдида қатл қилди
“Толибон” 2024 йил 13 ноябрь куни Пактия вилоятининг маркази Гардез шаҳридаги спорт стадионида қотилликда айбланган шахсни омма олдида қатл қилди.
Ҳукм исломнинг қасос тушунчаси — қисасга мувофиқ чиқарилган. Маҳкум 25 ёшли Муҳаммад Аяз Асад қурбоннинг оила аъзолари томонидан кўкрагига 3 марта ўқ узган ҳолда отиб ўлдирилган.
Жазо эрта тонгда амалга оширилган, маҳаллий ҳокимият томошабинларга камералар ва мобил қурилмалардан фойдаланишни тақиқлаган. Қатл маросимида минглаб аҳоли, шунингдек, “Толибон” ички ишлар вазири Сирожиддин Ҳаққоний каби нуфузли шахслар иштирок этган.
Афғонистонда шариат бўйича суд жараёни
“Иш Ислом Амирлиги ҳарбий судининг уч босқичли суди томонидан синчковлик билан ўрганиб чиқилди”, деди Толибон Олий суди вакиллари.
Ҳукмни ҳаракат раҳбари Ҳайбатуллоҳ Охундзода тасдиқлаган. Шариат талқинига кўра, жиноятчи қандай қотиллик содир этган бўлса, худди шундай тарзда жазоланиши керак.
Бу қатл Афғонистонда 2021 йил августида “Толибон” ҳокимиятга қайтганидан бери амалга оширилган олтинчи оммавий қатл бўлди. Илгари бундай амалиётлар 1996—2001 йилларда фаол равишда амалга оширилган.
Халқаро ҳамжамиятнинг Афғонистондаги оммавий қатлга муносабати
Бирлашган Миллатлар Ташкилоти ва халқаро инсон ҳуқуқлари ташкилотлари ушбу амалиётни кескин қоралаб, уни “шафқатсиз ва ғайриинсоний” деб атаган. Мутахассисларга кўра, бу каби оммавий қатллар инсоннинг асосий ҳуқуқлари, жумладан, яшаш ҳуқуқини поймол этади.
“Қисас халқаро ҳуқуқ ва асосий инсонпарварлик тамойилларини бузишдир”, дейилади БМТ баёнотида.
Афғонистондаги жазо тизими ва аёллар ҳуқуқлари
Оммавий қатл қилиш “Толибон” ҳукмронлиги даврида қайта тикланган жазо тизимининг бир қисми холос. Ўлим жазосини ижро этишдан ташқари, улар мунтазам равишда стадионларда оммавий калтаклашни амалга оширади, одамларни “ахлоқсиз жиноятлар”, жумладан зино, ўғирлик ва бир жинслилик учун жазолашади.
Афғонистон Олий судига кўра, биргина 2024 йил октябрь ойида 100 га яқин одам турли жиноятлар учун оммавий равишда қамчиланган. Жазоланганлар орасида икки йилгача қамоқ жазосига ҳукм қилинган аёллар ҳам бор.
“Толибон” аёллар ҳуқуқларини чеклаб, қонунларни кучайтиришда давом этмоқда. Аёлларга мактаб ва олий ўқув юртларига бориши, бир қатор соҳаларда ишлаши, жамоат жойларида юзини тўлиқ бекитмасдан юриши тақиқланади. БМТ Афғонистонда аёллар ҳуқуқлари жуда оғир даражага етганини қайд этган.
Ҳаракат ислоҳотга чақираётганига қарамай, анъанавий ислом тамойилларига амал қилишини айтади ва ташқи аралашувни рад этади.
