Қоринни сақла, обрўни йўқотма!
Африканинг айрим маданиятларида катта қорин узоқ йиллар давомида бойлик, фаровонлик ва обрў белгиси сифатида қаралган. Кенияда масалан, ортиқча вазнли сиёсатчилар “Мкубва” – яъни “катта одам” деб эҳтиром билан аталади. Аммо бу қараш саломатлик учун хавфли тус олмоқда. Соғлиқни сақлаш вазирлиги маълумотига кўра, Кенияда ўлимларнинг 39 фоизи семизлик билан боғлиқ диабет ва юрак хасталиклари каби касалликлар туфайли юз беради. Ривожланаётган давлатларда даромадларнинг ортиши, шаҳарларда тез овқатланиш шохобчаларининг кўпайиши ва жисмоний фаолликнинг камайиши бу муаммони чуқурлаштирмоқда.
Ортиқча вазн ҳанузгача ижтимоий даража белгиси сифатида қаралмоқда. 2023 йилги тадқиқотда, қўшни Угандадаги молиявий муассасалар семиз одамларни кредит тўлашга қодирроқ деб баҳолаган. Кенияда ҳам айрим сиёсатчилар катта вазнни фахр билан кўрсатиб келган. Аммо сўнгги йилларда бу қарашлар ўзгариб бормоқда. Масалан, собиқ сенатор Клеофас Малала соғлиғи ёмонлашгани сабаб 138 килограммдан сезиларли даражада вазн йўқотган. Президент Уилям Руто ҳам соғлиғи ҳақида миш-мишларга жавобан, вазн ташлаганини очиқ айтган.
Семизликка қарши курашишда соғлиқни сақлаш мутахассислари ва тарғиботчилар муҳим роль ўйнамоқда. Улар “катта қорин бойликка тенг” деган стереотипни йўқ қилишга ҳаракат қилмоқда. Мутахассислар соғлом турмуш тарзини оммалаштириш, нотўғри овқатланиш ва жисмоний ҳаракатсизлик билан боғлиқ хавфларни тушунтиришга ҳаракат қилмоқда. Баъзилар спорт залларига мурожаат қилса, бошқалар арзонроқ ечим — парҳез ва овқат тартибини ўзгартириш орқали вазн йўқотмоқда.
Жанубий Африкада бу муаммо янада жиддийроқ: ЖССТ маълумотларига кўра, семизликдан келиб чиқадиган ўлимлар энди ОИВ билан боғлиқ ўлимлардан ошиб кетган. Бу ҳолат соғлиқни сақлаш тизимларига босимни кучайтиради. Аммо яхши томони шундаки, одамлар аста-секин семизликни энди ҳурмат ва гўзаллик белгиси эмас, балки соғлиққа таҳдид сифатида кўра бошлаяпти. Бу ўзгаришлар орқали Африкада соғлом турмушга бўлган қарашлар ижобий йўналишда ўзгараётганини кўрсатади.
