Тожикистонда 2026 йил қуши танлови ҳайрат уйғотди
Тожикистон Фанлар академияси чўл экотизимининг ноёб ва кам учрайдиган тури — чўл каклигини 2026 йил учун “Йил қуши” деб эълон қилди. Экологлар бу танлов орқали мамлакатнинг қурғоқчил зоналаридаги табиат муaммоларига эътиборни кучайтиришни мақсад қилмоқда.
Чўл каклиги (чил ёки кабки зирак ҳам дейилади) — ўрта ҳажмдаги, уятчан ва яширин қуш бўлиб, асосан Ўрта Осиёнинг қуруқ ҳудудларида учрайди. Тожикистонда бу тур жуда кам: асосий ареали мамлакатнинг жанубий ва ғарбий чўл-ярим чўл минтақалари. Орнитологлар сони йиллар давомида камайиб бораётганини қайд этади.
Экспертлар турнинг қисқаришига бир нечта омиллар таъсир қилаётганини таъкидлайди:
— табиий яшаш жойларининг бузилиши;
— қишлоқ хўжалиги ерларининг кенгайиши;
— мониторинг дастурларининг етишмаслиги;
— ўтлар хаддан ташкари кўпайиши.
Какликнинг ташқи кўриниши ҳам қизиқ: гавдаси ихчам, ранги қумранг–кўк-жигар тусларда бўлиб, чўлда аъло камуфляж ҳосил қилади. У хавф сезганда учишдан кўра тез югуриб яширинишни афзал кўради.
Чўл каклигининг “Йил қуши” сифатида танланиши орқали олимлар ва экологлар аҳолига чўл фаунаси аҳволи, иқлим ўзгариши таъсири ва турларни сақлаш заруриятини яна бир бор эслатмоқда.
