Олимлар Ер айланишининг ғайритабиий тезланишини қайд этди
Халқаро Ер обсерваторияси (IERS) яна бир бор Ер айланишининг аномал тезланишини қайд этди. Бунинг оқибатида кун узунлиги рекорд даражага қисқарган. Бу ҳақда “New Science” нашри хабар берди.
Нашрнинг ёзишича, бу хулосага олимлар 1960 йилдан 2020 йилгача бўлган давр мобайнида турли илмий миссиялар тўплаган маълумотларни таҳлил қилган ҳолда келган. Ўзгаришлар қайд этилган бўлса-да, экспертлар глобал фалокатлар кутилмаётганини ва ваҳимага ўрин йўқлигини таъкидламоқда.
Тезлашувнинг асосий сабаблари сифатида қуйидагилар кўрсатилган:
– Ер ички ядросининг ҳаракати;
– океан оқимларининг фаоллашуви;
– кучли шамоллар;
Қуёш тизимидаги бошқа осмон жисмларининг тортиш кучи таъсири.
Қизиқ жиҳати шундаки, 1960 йилларда аксинча, Ер айланиши секинлашаётган бўлган. Шу боис, 1972 йилдан бошлаб астрономик вақтни тўғирлаш зарурати туғилган ва унга қўшимча сониялар киритиб борилган. Энг сўнгги шундай тузатиш 2016 йил 31 декабрь куни амалга оширилган.
Бироқ 2020 йил 5 июлда Ер ўз ўқи атрофида рекорд даражада тез айланган: у ўз айланишини одатдагидан 1,0516 миллисекунд тезроқ якунлаган. Бу бутун кузатувлар тарихидаги энг қисқа астрономик кун сифатида қайд этилган.
Силжиётган вақт ўрнини қандай қоплаш масаласи илмий жамоатчиликда қизғин баҳсларга сабаб бўлмоқда. Ҳатто салбий кабиса сониясини жорий қилиш ғояси ҳам муҳокама қилинган. Бироқ якунда атом ва астрономик вақт ўртасидаги тафовутдан фойдаланишга қарор қилинган. Шу билан бирга, олимлар бундай тузатишлар юқори аниқликдаги тизимлар ва технологияларда муаммолар келтириб чиқариши мумкинлигидан огоҳлантирмоқда.
Эслатиб ўтамиз, аввалроқ Буюк Британиянинг Кембриж университети олимлари жамоаси Ердан ташқарида ҳаёт мавжудлигига оид далилларни аниқлаганди. Бу далиллар K2-18b экзопланетаси атмосферасида мавжуд бўлган органик бирикмаларда мужассам. Ушбу сайёра Арслон юлдуз туркумида жойлашган бўлиб, Ердан 124 ёруғлик йили узоқликда жойлашган.
