Олимларни хавотирга солаётган Эль-Ниньо нима ва унинг инсоният учун қандай ҳалокатли таъсири бор?
Дунёдаги энг кучли иқлим ҳодисаси хавфли об-ҳаво шароити, озиқ-овқат танқислиги ва электр узилишларининг занжирли реакциясини келтириб чиқариши мумкин, бу таъминот занжирларини бузиши ва инфляцияни келтириб чиқариши мумкин.
Bloomberg Economics моделлаштириш маълумотларига кўра, аввалги Эль-Ниньо глобал инфляцияга сезиларли таъсир кўрсатди, энергия бўлмаган товарлар нархини 3,9 ф.п. ва нефть нархини 3,5 п.п.га оширди. У айниқса, Бразилия, Австралия, Ҳиндистон ва бошқа заиф мамлакатларда ЯИМнинг ўсиш суръатларига таъсир кўрсатди.
Иқлим ўзгаришининг тезлашиши туфайли экстремал об-ҳаво шароити ва юқори ҳарорат билан бирлашганда, метеорологлар қайд этишни бошлаганидан бери дунёдаги энг қиммат Эль Ниньо циклининг келишига ишора қилмоқда.
Масалан, Чилида Эль-Ниньо кучли ёғингарчиликни келтириб чиқариши мумкин, бу эса ўз навбатида дунёдаги миснинг қарийб 30 фоизини етказиб берадиган конларга киришни чеклаши мумкин. Ишлаб чиқаришнинг пасайиши ва етказиб беришнинг кечикиши компьютер чиплари, автомобиллар ва маиший техника каби маҳсулотларда ишлатиладиган металл нархига таъсир қилади.
Дартмут олимларининг ҳисоб-китобларига кўра, 1997-1998 йилларда Эль-Нино кейинги 5 йил ичида ЯИМнинг 5,7 трлн доллар йўқотишига олиб келди. Уларнинг моделлаштириши шуни кўрсатдики, бу асрнинг охирига келиб Эль-Ниньо глобал ЯИМда тахминан 84 трлн. долларни «тўсиб» қўяди.
Манба: review.uz
