Туркиянинг 2024 йилдаги археологик кашфиётлари

Туркия сўнгги йилларда дунё археология соҳасидаги янги кашфиётлари билан шов-шувларга сабаб бўлмоқда ва йил давомида олиб борилган қазишмалар орқали минг йиллар аввалги ҳаёт изларини очиб берадиган муҳим топилмаларни топишда давом этмоқда. Мамлакатда археологик тадқиқотлар сони 2023 йилда 720 та, 2024 йилда 765 та, 2026 йилга бориб эса 800 тага етиши режалаштирилмоқда. Археологиянинг олтин даври деб аталган 2024 йил Онадўлидаги муҳим топилмалар билан янада самарали бўлди. Қуйида Туркиянинг йилнинг энг ҳайратланарли археологик кашфиётларининг сараланган рўйхати:

• Кутаҳяда 4000 йиллик муҳр: Илгари фақат Марказий Онадўлидаги Култепе ва Ажемҳўюк каби йирик савдо марказларидан топилган Оссурия савдо колониялари даврига оид фаянс цилиндрли муҳрларнинг биринчи намунаси, Ғарбий Онадўлидаги Кутаҳя вилоятида жойлашган Тавшанли тепалигидан топилган. Тахминан 4000 йиллик бу муҳр Онадўлининг шарқий ва ғарбий қисми ўртасида янги савдо йўллари борлигидан далолат беради.

• Анталяда Минос ханжари: Анталянинг Кумлужа туманида олиб борилган сув ости қазишмаларида 50 метр чуқурликдан Минос услубида кумуш михпарчинли бронза ханжар топилди.

рамзи бўлган товус нақшли коса парчаси ҳам диққатни тортади.

• Вандаги Урарту ҳарбий техникаси: Ваннинг Тушба туманидаги Аянис қалъасида олиб борилган қазишмалар натижаси шуни кўрсатадики, Урарту металлургияси бой ва маҳорат даражаси анча юқори савияда бўлган. Урарту қироллигининг учта бош худосидан бири бўлган Холдига бағишланган ибодатхона мажмуасидан топилган артефактлар орасида милоддан аввалги VII асрнинг биринчи ярмига оид учта бронза қалқон, диний тасвирлар туширилган битта дубулға ва катта идиш бор.

• Айдиндаги қадимий Зевс боши: Айдиннинг қадимий Афродисиас шаҳрида Зевснинг ўйиб ишланган улкан боши топилди. У эрамизнинг 2-3 асрларига оид Афродисиас мармарининг бир блокидан ясалган. Соч ва соқолдаги нафис бурғулаш ишлари бошнинг юқори даражадаги Афродисиас ҳайкалтарошлик устахонасига тегишли эканлигини кўрсатади.

• Қаҳраманмарашдаги қишлоқ хўжалиги хазиналари: Қаҳраманмарашнинг Афшин туманидаги Ясси тепалигидан археологлар силос чуқуридан ғайриоддий қишлоқ хўжалиги хазинаси топдилар: қарийб 21 килограмм карбонатланган нўхат, икки хил буғдой, майиз ва саримсоқ уруғи. Топилмалар минтақанинг қадимги қишлоқ хўжалиги амалиётлари ҳақида тушунча беради.

• Шанлиурфада ҳаракатдаги ҳайвоннинг илк тасвири: Шанлиурфадаги Тош тепаликлар лойиҳаси доирасида қазилма ишлари олиб борилган муҳим неолит даврига оид Караҳантепе, 2023 йилда ҳаракатдаги ҳайвон тасвирланган биринчи кашфиёт билан диққатни тортди. Археологлар бу ерда тош тахта устида югуриб юрган ёввойи эшакнинг ўйиб ишланган суратини топдилар. Сурат ўзининг динамик шакли билан ажралиб туради, даврнинг бадиий маҳоратини намойиш этади.

• Анталиядаги Аполлон қурбонгоҳи: Анталиянинг Кемер туманида жойлашган қадимий Пҳаселис шаҳрида Аполлонга бағишланган деб ҳисобланган қурбонгоҳ иншооти билан бирга милоддан аввалги 7-6 асрларга оид эркак ва шер ҳайкаллари топилди.