Ватан посбонлари жасорати

Кундузги жанглардан сўнг тоғ этакларида тинчлик ҳукм сураётганди. Взвод командири майор Баҳромов тунги режа устида ўйланар, кўзларидан чарчоқни сезиш мумкин эди. У олдидаги харитага тикилиб, ичида бир гапни қайтарарди:

– Бу сафар ҳаммаси тўғри бўлиши керак. Ҳар бир аскар – бу Ватаннинг келажаги.

Капитан Ҳакимов, взвод командирининг ўринбосари, командирнинг ёнига келиб, вазиятни баён қила бошлади:

– Ҳозирча ҳамма жой тинч. Аммо разведкадан келган маълумотга кўра, душман эртага эрталаб тоғ этакларига ҳужум бошлаши мумкин. Бизнинг вазифамиз – бу йўлларни назоратга олиш.

– Тўғри айтасиз, Ҳакимов, – деди майор Баҳромов. – Аммо бу сафар фақат мудофаа билан чекланиб қолмаймиз. Биз уларни олдиндан зарарсизлантиришимиз керак.

Шу пайт капитан Қурбонов, взвод командирининг тарбиявий ишлар бўйича ўринбосари, ўзининг одатдаги қатъий оҳангида гапни давом эттирди:

– Аскарлар руҳий жиҳатдан тайёр. Улар учун битта нарса муҳим – Ватан. Биз уларга бу жангнинг аҳамиятини кўрсатдик. Ҳар бири қасамёдига содиқ қолишга тайёр.

Баҳромов бош ирғаб, Қурбоновга миннатдорлик билан қаради:

– Жуда яхши. Лекин буни фақат сўз билан эмас, амалда ҳам кўрсатамиз.

Жангга тайёргарлик

Тун. Взвод аскарлари сафарбарликда. Майор Баҳромов ва унинг ёрдамчилари ҳар бир гуруҳни алоҳида кўрсатмалар билан қуроллантирди. Ҳар бир қарор синчковлик билан қабул қилинар, ҳар бир сўз ўлчаб айтиларди.

Капитан Ҳакимов аскарлар олдига чиқиб, ўзининг вазмин овозида буйруқ берди:

– Гуруҳлар икки бўлинмага ажралади. Биринчи бўлинма тўғри дарё йўли бўйлаб ҳаракатланади. Иккинчи бўлинма тепаликка чиқиб, душманни юқоридан назорат қилади. Ҳаммангизга омад тилайман. Биз бу жангда ютишимиз керак!

Бу орада капитан Қурбонов аскарлар билан алоҳида суҳбатлашди. У уларнинг кўзларига қараб, бир нарсани ҳис қилди – қўрқувдан озод бўлган, фақат жасорат билан тўлган юраклар.

– Йигитлар, сизнинг орқангизда ота-онангиз, ака-укаларингиз, бутун Ватан турибди. Биз уларнинг осойишталиги учун жанг қиламиз. Ҳар бирингизнинг меҳнатингиз тарих зарварақларига ёзилади! – деди Қурбонов.

Жангнинг бошланиши

Тонг отиши билан дарё йўлларида жанг бошланиб кетди. Майор Баҳромовнинг режалари аниқ ва пухта эди. У душманнинг олдиндан тайёрланган ҳужум йўналишини ўзгартиришга муваффақ бўлди.

Капитан Ҳакимов бошчилигидаги биринчи бўлинма душман кучлари билан юзма-юз келиб, уларни қаттиқ жангга тортди. Душман сон жиҳатдан устун эди, аммо Ҳакимовнинг тактикаси уларни чалкаштириб юборди.

– Орқага чекинманг! Биз бу ерни охирги нафасимизгача ҳимоя қиламиз! – деб қичқирди Ҳакимов.

Бу орада капитан Қурбоновнинг гуруҳи душманнинг ён қанотидан ҳужум қилиб, уларнинг қаршилигини бузди. Қурбоновнинг овози радиостанциядан эшитилди:

– Баҳромов, бизнинг томонимизда вазият барқарор. Тепаликни тўлиқ эгалладик!

Баҳромовнинг юзида ғурур ифодаси пайдо бўлди. У аскарларни ҳаракатда давом этишга ундади.

– Йигитлар, бу бизнинг имкониятимиз. Ҳужумни кучайтирамиз!

Қаҳрамонлик лаҳзалари

Жангнинг энг қизғин палласи эди. Душман Баҳромов ва унинг бўлинмасига қарши сўнгги кучларини ташлади. Шу пайтда Баҳромовнинг ёнида бир аскар жароҳатланди. Майор ортга чекиниш ўрнига, ўқ ёмғири остида аскарни хавфсиз жойга олиб чиқди.

– Бу аскар менинг фарзандим каби. Уни ёлғиз қолдиролмайман! – деди Баҳромов.

Капитан Ҳакимов ва Қурбонов Баҳромовнинг бу қаҳрамонлигини кўриб, ўзларига янада куч топишди. Ҳакимов ўз бўлинмаси билан душманнинг сўнгги ҳимоя чизиғини ёриб ўтди, Қурбонов эса тепаликдан жангни бошқариб, душман йўналишини буткул бузиб ташлади.

Ғалаба ва ҳотиржамлик

Жанг якунида душман кучлари тўлиқ мағлубиятга учради. Тепалик ва дарё йўли майор Баҳромовнинг взводи назорати остида эди. Генерал Искандаров радиостанциядан уларга миннатдорчилик билдирди:

– Баҳромов, Ҳакимов, Қурбонов – сизлар ҳақиқий қаҳрамонларсиз! Бугун тарих яратдингиз. Ватан сизнинг жасоратингизни ҳеч қачон унутмайди!

Баҳромов аскарларни сафга тизиб, уларнинг ҳар бирига қараб деди:

– Бугун сизлар фақат жангда эмас, ўз қалбингизда ҳам ғалаба қозондингиз. Бу бизнинг Ватанга бўлган садоқатимизнинг исботи!

Аскарлар жимгина турган бўлса-да, уларнинг кўзларида ватанпарварлик ва ғурур туйғуси порларди.

Жанг тугагач, аскарлар ўз жойларига қайтди. Аммо ғалабанинг қувончи билан бирга йўқотишларнинг аччиқ ҳисси ҳам бор эди. Капитан Қурбонов жанг майдонида ҳалок бўлган аскарлар номларини қайд қила туриб, чуқур ўйга чўмди. У ёнида турган майор Баҳромовга қаради:

– Баҳромов, бу йигитларнинг ҳар бири Ватан учун жон берди. Уларнинг жасоратини унутмаслик учун биз кўпроқ ҳаракат қилишимиз керак.

Баҳромов Қурбоновнинг сўзларини тасдиқлаб бош ирғади.

– Тўғри, Қурбонов. Биз нафақат жангда, балки тинчлик даврида ҳам уларнинг хотираси учун яшашимиз керак. Ҳар биримиз шу юртга хизмат қилишни давом эттирганимизда, улар ўз мақсадларига етган бўлади.

Капитан Ҳакимов ўз аскарларини бир четга йиғиб, жанг давомида содир бўлган воқеалар ҳақида уларга маъруза қиларди. Унинг овозида қатъият ва меҳрни ҳис қилиш мумкин эди:

– Йигитлар, бугун сизларнинг жасоратларингиз туфайли бу юрт озод қолди. Бизнинг вазифамиз тугамаган. Ҳар биримиз Ватан олдидаги бурчимизни охиригача бажаришимиз керак.

Тоғнинг нариги томони

Жанг майдонидан узоқроқдаги разведка гуруҳи душманнинг бошқа бўлинмаси тоғнинг нариги томонида қайта тўпланаётганини аниқлади. Бу хабарни майор Баҳромовга етказишди.

– Баҳромов, – деди Қурбонов, – улар ўзларини тиклашга ҳаракат қилмоқда. Агар биз уларни ҳозироқ зарарсизлантирмасак, эртага яна катта йўқотишларга дуч келамиз.

Баҳромов бир зум чуқур ўйга толди. Кейин Ҳакимовга юзланди:

– Ҳакимов, разведка гуруҳини бошқарасиз. Душманнинг сонини ва позициясини аниқ билинг. Биз ҳужумни бугун кечаси бошлашимиз керак.

Ҳакимов дарҳол буйруқни қабул қилиб, разведка гуруҳини ўз ортидан етаклади. Шу пайт капитан Қурбонов Баҳромовга яқинлашиб деди:

– Бундай тезкор қарорлар қабул қилиш осон эмас. Аммо сизнинг етакчилигингиз остида биз буни уддалаймиз.

– Қурбонов, бу нафақат менинг қарорим, балки бизнинг умумий масъулиятимиз. Ҳар биримиз бу жангнинг бир қисми эканимизни унутмайлик, – деди Баҳромов.

Сўнгги жанг

Кечаси тўлиқ тайёргарлик кўрилгач, взвод тоғнинг нариги томонига сафарбар этилди. Ҳакимов олиб келган маълумотлар асосида Баҳромов янги жанг режасини тузди.

Душман кучлари тепаликда жойлашган эди, аммо Баҳромовнинг тактикаси улар кутмаган йўлдан ҳужум қилиш эди. Қурбонов ва Ҳакимов икки бўлинма бошчилигида ҳаракат қилди.

Жанг бошлангач, аскарлар тоғ ёнбағридаги қийин шароитларда ҳам қаҳрамонлик кўрсатишди. Ҳар бир ўқ овози душманни тобора чекинишга мажбур қиларди. Қурбоновнинг овози радиостанциядан эшитилди:

– Баҳромов, биз уларнинг ўнг қанотини ёриб ўтяпмиз. Қолганлари таслим бўлишга яқин.

Ҳакимов ҳам жангда етакчилик қилиб, ўз аскарларини олдинга бошлади:

– Ҳеч ким ортга қарамайди! Фақат олдинга! Бу бизнинг зафар онларимиз!

Душман кучлари буткул мағлубиятга учради. Жанг тугагач, Баҳромов тоғ этагидаги аскарлар олдига чиқиб деди:

– Йигитлар, бу ерда эришган ғалабамиз фақат бугунги жанг учун эмас. Бу бизнинг келажагимиз учун! Биз бу юртни ҳимоя қилиш учун бирлашдик ва бирдамликда жанг қилдик. Энди бу Ватан янада мустаҳкам бўлади.

Хотиралар ва сабоқ

Жанг майдонидан қайтгач, Баҳромов, Ҳакимов ва Қурбонов аскарлар билан бирга ҳалок бўлганларнинг хотираси учун бир дақиқа сукут сақлашди. Уларнинг ҳар бири шу лаҳзада ўзининг бурчини, Ватани учун қилган хизматини чуқур ҳис қилди.

– Биз уларнинг исмини унутмаймиз, – деди Қурбонов аскарларга. – Уларнинг қаҳрамонлиги биз учун доимий илҳом бўлади.

Ҳакимов эса Баҳромовга юзланди:

– Биз бугун нафақат жанг майдонида, балки ўзимиз ичимиздаги қўрқув ва шубҳаларни ҳам енгдик. Бу бизни янада кучли қилади.

– Тўғри, Ҳакимов, – деди Баҳромов. – Чунки бу бизнинг муқаддас бурчимиз. Ватан муқаддас ва уни ҳимоя қилиш – ҳар биримизнинг шарафли бурчимиз ҳамда ҳаётимизнинг мазмунидир.

Капитан Н. Дадабоев,

Қуролли Кучлар академияси